-
1 завестись
сов.1) була башлау, күренә башлау, үрчи башлау2) разг. керү, урнашу3) эшли башлау4) перен.; прост. (начать горячиться, спорить) кыза башлау, кызып китү, бәхәскә керү -
2 подтянуться
сов.1) күтәрелү2) туплану, җыелу3) перен.; разг. куып җитү, яхшырак эшли башлау, тырыша башлау, алдынгылар рәтенә басу -
3 за
1) с вин. п. (около, вокруг) янына, янында2) с вин. п. ( при указании на начало действия)...лый башлау,...га тотыну3) с вин. п. (при указании предмета, лица, позади или по другую сторону к-рого что-то помещено, спрятано)...газаткнуть (что-л.) за пояс — нәрсәне дә булса билбауга кыстыру
4) с вин. п. (при указании цены, платы)...га5) с вин. п. (позднее; больше; сверх)...данему за сорок — аңарга кырыктан артык, ул кырыктан узган
6) с вин. п. ( при указании на расстояние)...да7) с вин. п. (раньше на какое-л. время)...нан... элек8) с вин. п. (в течение какого-л. времени)...га,...да, өчен9) с вин. п. (при указании на лицо или предмет, к к-ому прикасаются)...дан,...га10) с вин. п. (ради, в пользу чего-л.) өчен11) с вин. п. (вместо, в качестве кого-л.) өчен, урынына12) с вин. п. (при указании лица или предмета, выступающего в качестве кого-чего-л.)... итеп алу,... дип белүпринять (кого-л.) за своего знакомого — кемне дә булса танышың дип белү
13) с вин. п. (при указании лица, к к-ому возникает какое-л. чувство) өчен14) с вин. п. и с тв. п. (по причине, вследствие) өчен;...лыктан15) с вин. п. и с тв. п. (через, по ту сторону, позади, около) артына, аръягына, артында, аръягында, читенә, кырыена; янында;...га16) с тв. п. (позади, вслед, следом) артыннан, эзеннән17) с тв. п. (во время чего-л.)...да; вакытында, чакта, арада18) с тв. п. (при указании лица или предмета, на к-ые направлено действие)...ны19) с тв. п. (с целью, для чего-л.)...га;...ны20) с тв. п. (при указании лица, от к-ого зависит наступление какого-л. действия, за к-ым числится что-л.)...га,...ның21) с тв. п....ган;...лы22) с тв. п. (при указании на смену действия, состояния, лица, предмета, явления)...дан соң•- кто за?- выйти замуж
- за исключением
- ни за что! -
4 включиться
сов.1) катнашу, катнашып китү, кушылу, кушылып китү2) тоташу; кабыну; эшли башлау -
5 заработать
-
6 к делу!
эшкә тотыну!, эшли башлау! -
7 нажать
I сов.1) (что, на кого-что) басу; кысу2) перен.; прост. ( на кого-что) басым ясау, кысу, мәжбүр итү3) (что, чего) (берникадәр) сыгу, сыгып чыгару4) перен.; прост. ( на что) басым ясау, кызурак эшли башлау, эшне кызулый төшүII сов.(что, чего) (берникадәр) уру, урып алу -
8 перестроиться
сов.1) башкача тезелү, сафларны үзгәртеп тезелү2) ( изменить порядок работы) башкача эшли башлау, эш тәртибен үзгәртү3) башкача көйләнү, башка дулкынга күчү; яңадан көйләнү -
9 поддать
сов.1) ( что) чөеп җибәрү, югарыга ыргыту3) ( чего), разг. өстәү, арттыру, арттыра төшүподдать пару — парны арттыра төшү (мунчада); перен. кызурак (җәһәтрәк) эшли башлау
4) ( кому), прост. сугып (салып) җибәрү, берне кундыру -
10 пусковой
-ая; -ое2) сафка керү (кертү)...ы, эшли башлау...ы3) хәрәкәткә китерә торган, [эшләтеп] җибәрү...ы, эшләтә башлый торган -
11 выйти из строя
1) сафтан чыгу2) перен. эшли алмый башлау (мәс. авыру сәбәпле) -
12 стать
I сов.1) басустать на ноги прям.; перен. — аякка басу
ни стать ни сесть — басып та (торып та) булмый, утырып та булмый
2) ( приступить к работе) басу3) туктау, туктап калу, тукталу4) ( расположиться) урнашу, туктау; ( поместиться) урнашу, сыю5) перен. ( подняться для борьбы) күтәрелү6) ( кому-чему во что), разг. төшү•- стать во главе
- стать в тупик
- стать грудью
- стать между
- стать на дыбы
- стать на колени
- стать на короткую ногу
- река стала
- стать у власти II сов.1) употр. в роли вспом. гл.:а) с неопр., входит в состав сложн. сказ. в знач. "начать" башлауб) с неопр., употр. для образования буд. вр. гл. несов. видане стану есть — ашамыйм, ашамаячакмын
в) употр. в знач. связкистать взрослым — олы кеше булу, үсеп җитү
стать постарше — үсә төшү, олыгая төшү
стало светло — яктырып китте, яктырды
2) с кем-чем и без доп. (произойти, случиться) булу3) безл.; с отриц. ( перестать быть в наличии) бетү, юкка чыгу, юк булу; ( умереть) үлү, вафат булу; булмау•- станет III ж1) ( осанка) сын, буй-сын, гәүдә, тышкы кыяфәт, [кешенең] үз-үзен тотышы2) обычно мн. стати (у животного) гәүдә төзелеше3) перен.; уст. холык, характер•- с какой стати?
См. также в других словарях:
хәрәкәт — и. 1. Әйбернең яки аның кисәкләренең торышы үзгәрү; тынычлык яки тик торышка капма каршы хәл. Нин. б. механизмның, машинаның һ. б. ш. эшләп торышы, йөреше 2. филос. Материянең яшәү рәвеше, аның аерылгысыз гомуми үзлеге, матди дөньяның туктаусыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
башкалану — 1. Башка төрлегә әверелү 2. БАШКА ЧЫГУ – Төп гаиләдән яки хуҗадан аерылып чыгу, аерым яши (эшли) башлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
керешү — I. 1. Берәр нәрсә эшли башлау 2. КЕРЕШМӘҮ – Кагылмау, нин. б. мәсьәләне читләтеп үтү мин анысына керешмим. II. КЕРЕШҮ – Бер береңә керү, йөрешү. III. КЕРЕШҮ – 1. Укмашу, киезләнү (йон, киез һ. б. тур.) 2. күч. Кушылу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эчке — I. с. 1. Нәр. б. эченә урнашкан; киресе: тышкы. Эчке якка караган 2. Күлмәк, костюм эченнән кия торган 3. Кешенең психик эшчәнлегенә караган, психикада була торган эчке моң. Тирән мәгънәле, тәэсирле, акрын (тавыш тур.) 4. Нәр. б. нигезен,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
